Sunday, July 12, 2009

Turn Right Here... by Jack Wilson in Esperanto

~
Turnu maldekstren chi tie…
far Jack Wilson

Turnu maldekstren chi tie…
Mia patro ne kredis min
Do mi faris kontrakton kun li:
Se mi eraros, li farus g’in en lia maniero.
Nun, turnu dekstren…
Li ne opiniis, ke estus eble, ke, je kvin…
Turnu maldekstren…
Jen!
Li ne atendis, ke mi povas gvidi lin la tutan vojon de hejmo
Al la laktbieno tre preter Magnolia Park.
Mi ankau povis ligi miajn proprajn s’uojn.

elangligis Jack Wilson
~

P is for Peas by MFK Fisher in Esperanto

~
P Estas por Pizoj

far M. F. K. Fisher

. . . KOMPRENEBLE! kaj pro kelkaj kialoj pro kiuj la plej bonaj pizoj, kiujn mi iam mang'is en mia vivo estis, vere, la plej bonaj pizoj, kiujn mi iam mang'is en mia vivo.
C'iuj bonaj kuiristoj, de Fanny Farmer g'is Escoffier, konsentas pri tri aferoj rilataj al tiuj delikataj mesag'antoj al niaj palatoj de la bonkora ter-patrino: ili devas esti tre verdaj, ili devas esti fres'e kolektitaj, kaj ili devas esti sens'elig'itaj je la precize lasta sekundo de la precizelasta minuto.
Miaj pizoj, tio estas, tiuj, kiuj atingis preskau' nekredeblan pinton de perfekto, afero kiu plej probable ne okazos denove, plenumis tiujn tri gastronomikajn devojn g'is nivelo de preskau' ridinda g'usteco. Eblas, tamen, ke ec' tiu teknika perfekteco ne sufic'us sen la mistera kunfandig'o, tiun solan fojon, de vetero, loko, aliaj malsatoj ol tiuj de mi. Ja, mi povas kompari felic'egon kun preskau'a felic'ego, c'ar mi ofte, benata mi, mang'is exterordinarajn verdajn pizojn.
Iam, ekzemple, mia avino kuris eksterdomen en s'ian g'ardenon, plenigis s'ian antau'tukon je la plej korpulentaj gus'oj, sidis spasme balancig'ante kun ia nervoza gajeco por kelketaj minutoj ilin sens'eligante--kaj antau' ol ni konsciis, s'i estis jam metinta sur la blank-kovritan tablon rondan teleron da pizoj en kremo. Ni mang'is tiujn per niaj kuleroj, tion ni neniam povis hejme! Eble tio aldonis al ilia fragila, kortus'a gusto, sed ne multe: ili estis vere bonaj.
Kaj ankau' iam en Parizo, en junio (kia gurdita sed mirinda kombinaj'o de la iome tro altetaksata motivo pri tempo-kaj-loko!), mi meztagmang'is c'e de-Foyot, kaj en la mezluma c'ambro, kie forcejaj rozoj staris sur c'iu tablo dum la preciza monato en kiu rozoj grimpas sensence ekstere sur c'iu latlatiso, mi spektis la c'efkelneron, tiel kapabla kiel magiisto, sekigi pizojn per flamo en ampleksa pato, aldoni tion kio s'ajnis esti egala pezo da butero, kio preskau' videble elsendis nebulon de aero dolc'-odora je fojno kaj herbokampo, kaj poste kirli la tuton.
C'e la fino, li faris teatran trompon, pli por amuzi sin mem ol min, sed mi sidis gapante, kaj mi ankorau'
povas vidi la arkon de etaj verdaj legomoj flui supren en la aeron kaj poste fali, kun kontentiga s'us'o, re en la paton proksimume tri au' kvar futojn for de kie ili ekflugis. Mi ekenspiris, la c'efkelnero riverencis etete sed iomete fiere, kaj poste ni faradis la relative ordinaran aferon servadi, frandi, kaj mang'adi.

Tiuj petits pois au beurre[1] estis, kiel tiuj de mia avino, a la creme mode d'Iowa[2], bonaj--tre bonaj. Ili igis min konsideri parafrazi la komenton de Sidney Smith pri fragoj, kaj diri: "Sendube, Dio povis krei pli bonan pizon, sed sendube Li tion neniam faris."
Estis, tamen, antau' la jaro en kiu mi komencis, je printempa dato lau'e al strikta lokala kutimo, kreskig'i pizojn en kruta terasa g'ardeno inter la vinberejoj inter Montreux kaj Lausanne, c'e la lago G'eneva.
La vetero s'ajnis perfekta por planti g'is Majotago, kaj mi jam pretigis la sekajn pizojn, la palisojn por
starigi. Sed Otto kaj Jules, miaj mentoroj, neis tiel severe, ke mi promesis atendi g'is la dekkvina de majo, kiu povas esti nomata la tago por la plantado de pizoj en almanakoj de svisujo. Ili pravis, kompreneble; ni spertis ekfridon' kiu nigrigus ian ajn s'oson c'irkau' la dekan de majo. Lau' mia memoro, ankau' la luno, g'ia levig'o, kaj j'etvers'o da hajls'tonoj envenis la scenejon.
Tiam, je la dekkvina de majo, balzama dolc'a tago, se iam ajn mi tian vidis, miaj semoj eniris en la varmetan, bonvenantan teron, kaj mi povis konsenti kun malnova g'ardena manlibro kiu diris, "Eble nenia legomo plantig'as kun pli granda anticipo . . . , c'ar malpaciancas la febro frue planti' ."
Post semajno mi plantis alian vicon, kaj tiel plu por monato, kaj ili kondutis lau' sia naturo, kio estas unu el la plej kontentigaj aferoj kiu eble povas okazi al g'ardenisto, c'u novico kaj entuziasma, c'u profesiulo kaj veterokaduka. Tiam venis la stele markita tago: okazo por tio, kiun mia avino nomus "la unua masumo da pizoj."
La domo c'e Le Paquis ankorau' konstruig'adas, formoj de c'ambroj sed nenia tegmento, neniaj fenestroj, latlatisoj c'ie sur la larg'a teraso alte super la lago, la praag'a pomarbo peze s'arg'ita je butono-grandaj verdaj fruktoj, prunoj kolorig'antaj sur la branc'oj c'e la fora fino apud la herbokampeto, tiel surprize lokita inter la vinberejoj kiuj donis al Le Paquis sian nomon.
Ni metis puran tolon, rug'an kaj blankan, sur unu el la tabloj de la c'arpentistoj, kaj ni iedbatis lignajn buklojn flanken por krei spacon por niaj piedoj malsuper la seg'oj, kiuj estis alportitaj supren dis de la apartamento c'e Vevey. Mi arang'is akvoglasojn, telerojn, mang'ilaron, glatajn, negladitajn bus'tukojn dolc'ajn de la herbokampa herbaj'o sur kiu ili estis sekig'intaj.
Dum iuj el ni klinis super la nan-pizaj arbedoj kaj j'etis la krustajn gus'ojn en la korbojn, aliaj konstruis fajrejon el s'tonoj kaj kelke da tegoloj kus'intaj c'irkau'e kaj faris viglan etan fajron. Mi havis egan kaldronon kiu enhavis fontakvon en la fundo, preskau' boletantan, kaj, c'e mano salon kaj pipron kaj buleton da fajna butero. Poste, mi metis la botelojn de Dezelay en la s'prucfontanon, sub la eternan s'prucon de glacia monta akvo, kaj kuris malsupren por peri inter la rikoltantoj kaj mia patrino, kiu sidis sens'eligante pizojn el la korbo sur sia sino en la poton inter siaj piedoj, s'iaj fingroj tiel atentaj kaj facilmovaj, kiel tiuj de puntisto.
Mi impetis supren kaj malsupren lau' la krutaj terasoj kun la korboj, kaj mia patrino g'emis kaj poste zumis g'oje kiam alia aperis, kaj sube mi povis au'di mian patron kaj niajn mikojn malbeni egale g'oj'e iliajn torditajn dorsojn kaj dolorajn femurojn, dum la pizoj defalis de la tigoj en la korbojn kun eta sono au'debla en tiu senmova alta aero, tiel multaj centoj da futoj super la dista kaj tute silenta Leman. Eke ig'is preskau' krepusko. La lasta sunlumo sur la Dents du Midi estis fajre-rug'a, kaj enhavis nemezureblan malvarmecon.

"Tempo, sinjoroj, tempo," mia patrino alvokis kun neekcercita kaj mirinda imito de kornvala vers'knabino.
Ili venis kun dankoplena rapideco supren lau' la krutaj vojoj, kun preskau' malplenaj korboj, kaj mieno de memkontenta sukceso sur la vizagoj. Ni impetis tra la resto de la sens'eligado, kaj tiam dum ni mang'is volvitan prosciutto-on[3] kaj drinkis svisan amaraj'on au' brandon kaj sodon au' s'ereon, lau' niaj diversaj kutimoj, mi rapidis al la eta fajrejo kiel kuriero de la dekoka jarcento je sekreta komisio plej grava, kun la poto zorge forte tenata antau' mi.
Mi agitis la fajron. Kiam la apenau'a duoncolo da akvo bolig'is, mi enj'etis la pizojn, almenau' ses kvartojn au' pli, kaj frapmetis la pezan kovrilon kvazau' diablo eble eskapus. Tuj kiam la vaporo aperis, mi freneze skuis la tuton. Iu alportis al mi mincan buklon da roza s'inko kaj glason da vino malvarma de la s'prucilo. Revivig'inte, se tio ankorau' pli eblus, mi skuis la poton denove.
Mi rigardis supren al la teraso, h'aoso de segitaj traboj, betonmiksatoroj, kaj malplenaj sardin-ladskatoloj forlasitaj el la meztagmang'oj de la laboristoj. Tie sidis la pleja parto de la homoj en la mondo kiujn mi amas, en maldensa lumo kiu estis roza je Alpa lumeto, blua je vualo el pina fumo de la fajrejo. Iliaj voc'oj kantis kun aparta disteco en la klaran aeron, kaj subite trans la kurbo de la Malsupra Kornis'o bovino en la fruktarbaro de Monsieur Rogivue movis sian kapon inter la kampaj floroj kaj skuis sian sonorilon lau' malrapida, melodia ritmo, ia himno. Mia patro levis sian vizag'on pro la dolc'a sono kaj, kun pugnoj tute makulitaj de pizosuko, pasie diris, "Je Dio, mi sentas min bone!" Mi sentis min preskau' plore.
La pizoj nun finpretig'is. Post alia skuo mi ekprenis la kovrilon kaj enj'etis grandan brikon da butero, kiu surhavis bareliefon pri William Tell. Mi enskuis salon, enmuelis pipron, kaj tiam kirlis la poton super la malaltaj flamoj g'is Tell malaperis. Poste mi kuris freneze, supren la vojon lau'ata de kandatufo(4) kaj rozoj, preter la akvofonto kie la boteloj alloge brilis tra la kristala akvo, al la tablo.
Etaj g'isbrune rostitaj kokinoj kus'as sur c'iu telero, la plej bonaj kiujn mi iam ajn mang'is, pretigitaj por mi tiun posttagmezon de Madame Doellenbach de la Vieux Vevey kaj ne fridigitaj poste, sed lasitaj malvarmig'i en siaj propraj efemere delikataj sukoj. Estis salato de montaj laktukoj. Estis honesta pano. Estis pleno da kristala vino tia, kian Brillat-Savarin priskribis rok-akveska, sufic'e allogan por igi ec' hidrofobon trinki. Poste estis fromag'o, Emmenthaler kaj kontrabanda Reblochon . . .
. . . Kaj pli poste ni promenis reve for, lau' La Supera Kornis'o al kafeja teraso, kie ni sidadis spektante piroteknikaj'ojn malproksime trans la lago c'e Evian, kaj trinkante cafe' noir-on kaj tre delikatan fine-on. Sed tio, kio ja gravis, kio fajfis la altan neforgeseblan melodion de perfekto, estis la pizoj, kiuj venis el sia varma poto sur niajn dikajn c'inajn telerojn en nebulo, ia miasmo, de c'io, kion iu ajn el ili iam ajn dezirus ec' en song'o. Mi memoris la tri basajn nepraj'ojn, lau' Fanny Farmer kaj Escoffier . . . kaj denove mi memoris Sidney Smith, kiu iam diris, ke lia ideo pri La C'ielo (kaj li estis kleriko!) estis pate' de fois gras en la sonado de trumpetoj. La mia, tiu-nokte kaj ankau' c'i-nokte, estas fres'aj g'ardenaj pizoj, deprenitaj kaj sens'eligitaj de miaj amikoj, en la sonado de bovsonorilo.

1. Franca: etaj pizoj en butero
2. Franca: en kremo lau' la modo de Iowa
(Iowa estas Usona mezoksidenta s'tato)
(la frazo estas s'erceto)
3. Itala: mince tranc'ita s'inko
4. Botana: Candytuft

elangligis Jack Wilson
~

The Mouse by Saki in Esperanto

~
La Muso
fae Saki (H. H. Munro)

Theodoric Voler edukatis, de infaneco g'is la limigaj'oj de mezag’o, de amema patrino kies c'efa zorgo estis sekurigi lin kontrau' tio, kion s’i nomis la pli krudaj realaj'oj de la vivo. Kiam s’i mortis, Theodoric estis sola en mondo kiu estis tute reala, kaj tre multe pli kruda ol li kredis, ke g'i bezonas esti. Al viro kun lia temperamento kaj edukado, ec’ simpla fervoja vojag’o estis farc’ita kun etaj g’enoj kaj minoraj malpacoj, kaj kiam li arang'is sin komforte en dua-klasa kupeo je septembra mateno, li sentis sin c’agrenita kaj rimarkis g’eneralan mensan konsternon. Li log’is en rurala vikarejo, la log’antoj de kiu estis nek brutalaj, nek bakh’emaj, sed la regado de la doma establaj'o estis tiel maldiligenta, ke g'i invitis h’aoson. La ponea kales’o portonta lin al la stacidomo neniam estis g’uste mendita, kaj, kiam la momento por lia foriro proksimig’is, la faktoto kiu devis alporti la necesan artiklon, ne troveblis. Theodoric, silente sed nau’zegig'e, konstatis, ke li devis kunlabori kun la filino de la vikaro en la tasko jungi la poneon, kio devigis lin palpi cirkau’e en malluma eksterkonstruaj’o nomita stablo, kiu odoris tia--krom en loketoj kie g’i odoris je musoj. Sen esti tima al musoj, Theodoric klasis ilin inter la pli krudaj aferoj de la vivo, kaj pensis, ke Providenco, per eta praktiko de morala kurag’o, eble antau’longe rimarkus, ke ili ne estas nemalhaveblaj, kaj Li demisiigus ilin. Kiam la vagonaro elglisis el la stacidomo, la nervoza imagado de Theodoric akuzis lin je elspirado de malforta odoro de stablokorto, kaj eble je montrado de mucida pajlero au’ du sur liaj precize brositaj vestaj'oj. Bons’ance, la nura alia okupaj'o de la kupeo, sinjorino ag’e simila al li, s’ajnis preferi dormeti ol disskrutinii; la vagonaro ne devus halti g’is atingo de la finstacio post horo, kaj la kales’o estis eksmoda, kaj ne havis pordon al la koridoro, do neniaj aldonaj vojag’antoj sin trudus en la semiprivatecon de Theodoric. Tamen, la vagonaro apenau’ atingis sian normalan rapidecon kiam li malvolonte sed vigle rimarkis, ke li ne estas sola kun la dormanta sinjorino; li ec’ ne estis sola en siaj propraj vestaj’oj. Varmeta, rampa movado trans lia hau'to indikis la nebonvenan kaj multe priindignitan c'eeston, nevidatan sed kortus'an de disvaganta muso, kiu evidente hastis en sian nunan retretejon dum la epizodo de la jungado de la poneo. S’telemaj stamfoj kaj skuoj kaj senbride direktitaj pinc’oj malsukcesis delokigi la trudanton, kies moto s’ajnis esti Excelsior; kaj la lau'leg'a okupanto de la vestaj’oj kus’is malantauen kontrau’ la kusenojn kaj klopodis rapide evoluigi metodon por fini la dualan posedon. Estis nepenseble, ke li dau’rus por tuta horo en la horora rolo de Rowton Domo[1] por vagaj musoj (lia imago jam duobligis la plurojn da fremdaj invadoj). Aliflanke, nenio malpli drasta ol parta demetado de liaj vestaj’oj ebligus lin forj'eti la turmentanton, kaj demeti en la c’eesto de sinjorino, ec’ por tiel lau’dinda celo, estis ideo kiu igis la orelpintojn piketig'adi kaj rozig’i de mizera honto. Li neniam povus ebligi sin akcepti ec' la mildan montron de retaj s'trumpetoj antau’ la bela sekso. Tamen--la sinjorino en tiu kazo s’ajnis profunde kaj sekure dorma; la muso, aliflanke, s’ajnis klopodi fari grandan turneon dum kelkaj perfortaj minutoj. Se ekzistas vero en la teorio de transmigrado, tiu aparta muso certe estis, en antau’a stato, membro de la Alpa Klubo. Foje, en g’ia avido, g’i perdis sian piedtenadon kaj glitis proksimume duoncolon; kaj tiam, pro timo, au’ pli probable pro kolero, g’i mordis. Theodoric estis incitita provi la plej au’dacan entreprenon de sia vivo.

Karmezinig’ante en la koloron de betoradiko kaj tenante angoran observadon de sia dormanta kunvojag’anto, li rapide kaj senbrue fiksis la randojn de sia fervoja tapis’eto al la rakoj c'e ambau’ flankoj de la kales’o, por ke fidinda kurteno pendu transverse de la kupeo. En la streta vestejo kiun li tiel improvizis, li procedis hastege malimpliki sin iome kaj la muson tute el la c'irkau'anta tegaj’o tvida kaj duon-lana. Kiam la malimplikita muso freneze eksaltegis sur la plankon, la tapis’o, elglitinte el siaj ligoj c'e ambau’ flankoj, aldone elsuprig’is kun kor-kazeiga plau'do, kaj preskau’ sammomente la vekita dormantino malfermis siajn okulojn. Kun spasmo preskau’ pli rapida ol tio de la muso, Theodoric kaptosaltis al la tapis’o kaj hau’lis g’iajn ampleksajn faldojn g’ismentone antau' lian malmuntitan memon dum li kolapsis en la pli foran angulon de la kales’o. La sango hastis kaj batadis en la vejnoj de lia kolo kaj frunto, dum li atendis mute, ke la komunika drato ig'u tirita. La sinjorino, tamen, kontentigis sin en silenta fiksrigardo kiu celis al s’ia strange dampita akompananto. Kiom s’i vidis, Theodoric demandis al si; c'iakaze, kion en la mundo s’i opinius pri lia nuna pozo?

“Mi pensis, ke mi suferas de frosto,” li riskis urge.

“C’u? Mi bedau’ras,” s’i respondis, "mi j’us estis petonta, c’u vi malfermus la fenestron"

“Mi imagas, ke g’i temas pri malario,” li aldonis. Liaj dentoj ete klakadis tiom pro timo kiom pro la deziro subteni lian teorion.

“Mi havas iom da brando en mia valizo, se vi bonvole mallevus g’in por mi.” diris lia akompanantino.

“Ho, ne--mi celas diri, ke mi neniam prenas ion ajn por g’i,” li sendubigis s’in serioze.

"Mi supozas, ke vi kaptis g'in en la tropikoj?"

Theodoric, kies kono pri la tropikoj limig'is al jara donaco de kesto de teo de onklo en Cejlono, pensis, ke ec’ la temo, malario forglitadas de li. Li scivolis, c’u li eble povus riveli la veron al s’i en etaj sinsekvaj partoj?

“C’u vi timas al musoj?” li probis, ig’ante, se eblas, pli skarlata en la vizag’o.

“Nur kiam ili venas en grandaj grupoj. Kial vi demandis?”

"Unu rampadis en miaj vestaj’oj j’us antau'e,” diris Theodoric en voc’o kiu s’ajnis apenau' lia. “Estis tre delikata afero.”

“Devus esti, se vi portas viajn vestaj’ojn e’c iome strec’ite,” s’i observis. “Sed musoj havas strangajn ideojn pri komforto.”

“Mi devis forigi g’in dum vi dormis,” li dau’rigis. Tiam, kun engluto, li aldonis, “kio kau'zis mian nunan ko-ko-kondic’on.”

“Certe, forigi unu etan muson ne povus krei froston.” s’i ekkriis, kun s’ercemo kiun Theodoric opiniis abomeninda.

Evidente s’i rimarkis lian embarason, kaj g’uis lian konfuzon. La tuta sango en lia korpo s'ajnis arig'i en unu densig'antan rug'ig'on, kaj angoro de c’agreno, kiu estis pli malbona ol multego da musoj, rampis supren kaj malsupren trans lia animo. Kaj tiam, kiam kontemplado komencis aserti sin, absoluta teruro anstatau’is humilon. C'iu-minute la vagonaro rapidis pli laj pli proksimen al la densa kaj pelmeloza finstacio, kie dekduoj da spionaj okuloj anstatau'os la unu paralizigan paron, kiu spektadas lin el la fora angulo de la kupeo. Povos okazi unu eta malespera s'anco dum la venontaj kelkminutoj. Lia kunvojag’anto eble refalus en benan dormon. Sed, dum la pulsado de la minutoj, tiu oportuno forflusadis. La kas'a ekrigardo, kiun Theodoric faris al s’i de tempo al tempo rivelis nur fiksrigardan vekplenecon.

“Mi pensas, ke ni nun proksimig’as,” s’i postnelonge observis.

Theodoric jam rimarkis kun kreskanta teruro la ripetig’antajn vicojn de etaj, malbelaj log’ejoj kiuj heroldis la finon de la vojag’o. S'iaj vortoj agas kiel signalo. Kiel c’asita besto kiu foriras kas’ejon kaj rapidas freneze al alia haveno de momenta sekuro, li forj’etis sian tapis’on, kaj luktis freneze en siajn tau’zitajn vestaj'ojn. Li rimarkis tedajn suburbajn staciojn hasti preter la fenestro, sufokan, batan sensacion en lia gorg’o kaj koro, kaj frostan silenton en tiu angulo al kiu li ne riskis rigardi. Tiam, kiam li resinkis en sia seg’o, vestita kaj preskau’ delira, la vagonaro malrapidig'is g'is lasta rampo, kaj la virino parolis.

“C’u vi havus la g'entilecon,” s’i petis, “akiri portiston por entaksiigi min? Bedau’rindas g’eni vin kiam vi sentas vin malsane, sed esti blinda kau’zas onin esti tiel senhelpa c’e fervoja stacio.

Fino

[1] Rifug'ejo por malric'aj viroj.

elangligis Jack Wilson
~

Sabras Que Te Quiero by Teddy Fregoso in Esperanto

~
Vi Konos Mian Amon
(Sabras Que Te Quiero)
far Teddy Fregoso

Kiam miaj noktoj povas paroli al vi, kaj diri, kio vi estas por mi,
Kiajn aferojn ili diros al vi… Kiom da aferoj vi lernos pri mi…

Mian amon,
Vi konos mian amon,
Amo tia,
Neniam ekzistis,

Ke la okuloj,
Neniam ja ploris
Kiel en la nokto,
Kiam mi diris, adiau'.

Ke mi deziras,
Reveni al vi,
Teni vin c'e mi;
Vivi nian amon.

Mian amon,
Vi konos mian amon,
Vi 'stas mia vivo, nirvano, c'ielo.

elangligis Jack Wilson
~

Girl from Ipanema by Jobim et al in Esperanto

~
Virino de Ipanema

far Jobim/Gimbel/DeMoraes

Alta kaj bronza, kaj juna kaj bela,
Virino de Ipanema mars'adas,
Kaj kiam s'i pasas, pasatoj c'iuj u...as,
Kiam s'i mars'as, s'i ig'as la sambo,
S'i svingas uminde, s'ancelas tre milde,
Do kiam s'i pasas, pasatoj c'iuj u...as.
Aaa...mia tristo sentig'as,
Mi amas s'in... kiel mi dirus?
Jes, mia koro trafig'as,
Sed c'iutage, kiam mars'as s'i maron,
S'i vidas ne min sed la foron,
Alta (kaj) bronza, (kaj) juna (kaj) bela,
Virino de Ipanema mars'adas,
Kaj kiam s'i pasas, mi ridetas-
Sed s'i ja ne vidas, (ja ne vidas,)
(S'i j'us ja ne vidas, neniam min vidas.)

elangligis Jack Wilson
~

Mary Had a Little Lamb in Esperanto

~
Manjo havis s'afideton
anonimo

Manjo havis s'afideton
s'afideton
s'afideton
Manjo havis s'afideton
Lano neg'e blankis.

C'ien, kien Manjo iris,
Manjo iris,
Manjo iris.
C'ien, kien Manjo iris,
S'afideto flankis.

S'in lernejon sekvis g'i.
Sekvis g'i.
Sekvis g'i,
S'in lernejon sekvis g'i,
Ja tre malregule.

Igis infanojn ridi kaj ludi,
Ridi kaj ludi,
Ridi kaj ludi,
Igis infanojn ridi kaj ludi,
Vidi s'afidon lerneje.

[Kanto por infanoj]

elangligis Jack Wilson
~

Smoke Gets in Your Eyes by Jerome Kern in Esperanto

~
Okulojn Fumo Venas

far Jerome Kern

Ili demandis, c'u mi sciis,
C'u mia amo fidis,
Mi respondis rapide,
io en mi c'i tie ,
Estas prikredende.
Ili diris, ke vi ja trovos,
Amantoj ne vidi povos,
Konstati vi komprenas,
vi devi kompreni penas,
Okulojn fumo venas.
Mi incitis
kaj mi g'oje ridis,
Imagu!, oni dubis mian amon,
Nun dolor'
Mi' amo estas for,
Mi nun malhavas l'amon
Nun, traktas min priride,
C'ar mi ploras fie,
Do mi ridetas kaj diras, kiam belflam' ne eltenas,
Okulojn fumo venas.

elangligis Jack Wilson
~

The Plot Against the Giant by Wallace Stevens in Esperanto

~
La Komploto Kontrau' La Giganto

far Wallace Stevens

Unua Frau'lino
Kiam certa kamparanac'o venos babilac'ante,
Akrigante sian hakilon,
Mi kuros antau' lin,
Difuzante la plej g'entilajn odorojn
El geranioj kaj neflaritaj floroj.
Tio haltigos lin.
Dua Frau'lino
Mi kuros antau' lin,
Arkigante tolojn priaspergitajn per koloroj
Tiel malgrandaj kiel fis'ovoj.
La fadenoj
Embarasos lin.
Tria Frau'lino
Ho, la...le pauvre!
Mi kuros antau' lin,
Kun kurioza ekblovado.
Tiam li fleksos sian orelon.
Mi flustros
C'ielajn labialojn en mondo de guturaloj.
Tio nuligos lin.

elangligis Jack Wilson
~

Fog by Carl Sandburg in Esperanto

~
Nebulo

far Carl Sandburg

La nebulo envenas
per etaj katpiedoj.

G'i sidas rigardi
la havenon kaj la urbon
sur silentaj koksoj
kaj tiam iras plu.

elangligis Jack Wilson
~

Sumer is a'cumin in in Esperanto

~
Primavero Venis Enen

Anonima (c. 1260)

Primavero venis enen,
Lau'te kantu, kukulo!
Kreskas semo floras herbo
Kaj arbaro nun fontanas
Kantu, kukulo!
La s'afino beas al s'afido.
La bovido mug'as al bovino
La virbovo eksaltas,
La boko eksaltas, torde,
G'oje kantu, kukulo!
Kukulo, kukulo
Bone kantu vi, kukulo
Neniam c'esu vi!
Nun kantu kukulo, kantu kukulo! Nun kantu kukulo, kantu kukulo!

elangligis Jack Wilson
~

Stopping by Woods by Robert Frost in Esperanto

~
Halto C'e Silvo Je Neg'a Vespero

far Robert Frost

De kiu estas silvo c'i, mi eble scias.
Sed lia domo en vilag'o sidas;
Do li ne vidos min c'i tie halti
Por spekti je neg' plenig'i silvon lian.
Kaj devas konfuzemi mia et'-c'eval'
Sen farma dom' proksima halti
Inter frida lago kaj arbaro
En vespero el la jaro plej hel-mal'.
Li skue igis tinti sian jungilaron
Por demandi c'u eraro.
La sola kroma sono ig'as
La de zefiro kaj de lanugeca flok' balao.
La silvo belas kaj malhelas; profundas g'i,
Sed promesojn teni devas mi,
Kaj mejlojn iri g'is ekdormos mi,
Kaj mejlojn iri g'is ekdormos mi.

elangligis Jack Wilson
~

Sing a Song of Sixpence in Esperanto

~
Kantu kanton pri sespenco

Kantu kanton pri sespenco,
Plena je sekalo pos'o;
Kvar kaj dudek nigraj korvoj
Bakitig'is en la torto,

Kiam la torto malfermig'is.
Korvoj ekkomencis kanti.
C'u ne delikata plado
Antau' la granda reg'o meti?

La reg'o sidas kalkuleje,
Komptante la reg'an monon;
Reg'ino en salono sidas
Mang'ante panon kaj mielon.

Servistino staras en g'ardeno,
Pendante la vestaj'on.
Venis granda nigra birdo,
Kiu distondis s'ian nazon.

elangligis Jack Wilson
~

The Witness by Jorge Luis Borges in Esperanto

~
La Vidinto
far Jorge Luis Borges

En stalo kiu estas preskau' en la ombro de la nova s'tona preg'ejo, viro kiu havas grizajn okulojn kaj grizan barbon, kus'ante meze de la odoro de la bestoj, humile deziris la morton kiel oni dezirus dormi. La tago, fida al la vastaj kaj kas'ataj leg'oj, iom post iom movas kaj intermiksas la ombrojn en la humila kas'ejo; ekstere estas la plugitaj kampoj kaj profunda fosaj'o s'topita de mortaj folioj kaj la fojaj spuroj de lupo en la nigra tero c'e la limo de la arbaro. La viro dormas kaj song'as, forgesata. Lin vekas la Ang'eluso. Jam en la regnoj de Anglujo la sonorado de sonoriloj estas unu el la kutimoj de la vespero, sed tiu viro, kiam infano vidis la vizag'on de Votano, la sanktan hororon kaj g'ojegon, la krudan lignan idolon s'argitan per romiaj moneroj kaj peza ornama vestaj'o, la oferadon de c'evaloj, hundoj kaj prizonuloj. Antau' au'roro li mortos kaj en li mortos, kaj neniam revenos, la lasta vidinto de la rektaj bildoj pri tiuj paganaj ritualoj; la mondo estos iomete pli malric'a kiam tiu Sakso mortos.

Okazoj sufic'e vastetendaj por popoli la dimensiojn de la kosmo kaj kiuj atingas siajn finojn kiam iu mortas eble kau'zas en ni miron, sed io, au' sennombraj aferoj, mortas en c'iu morto, krom se la universo posedas memoron kiel la teosofistoj supozas. Tempe estis tago kiu fermis la lastajn okulojn kiuj vidis Kriston; la batalo de Junin kaj la amo de Helen c'iuj mortis kune kun la morto de iu unu viro. Kio mortos kune kun mi kiam mi mortos, kio kompatinda au' pereema formo perdig'os al la mondo? La voc'o de Macedonio Fernandez, la bildo de ruana c'evalo en malplena terpeco c'e Serrano kaj Charcas, briko de sulfuro en la tirkesto de mahogana skribtablo?

Elangligis Jack Wilson
~

The REd Wheelbarrow by William Carlos Williams in Esperanto

~
La Rug'a C'arumo

far William Carlos Williams

tiel multa dependas
de
rug'a c'ar-
umo
glazurata per pluva
akvo
flanke la blankaj
kokinoj


elangligis Jack Wilson
~

Pardon Me, Oh God by Robert Frost in Esperanto

~
Pardonu, Ho Dio

Pardonu, Ho Dio, miajn etaijn s'ercojn al Vi
Kaj mi pardonos vian egegan al mi.

far Robert Frost

elangligis Jack Wilson
~

Haiku by Jack Wilson in Esperanto

~
Hajko

Iriza kreko
Somera tino lantas...
Diksuno tremas

far Jack Wilson
~

The Open Window by Saki in Esperanto

~
Fenestra Aperta
Far Saki (H. H. Munro)

"Mia onklino baldau' desuprig'os, Sinjoro Nuttel," diris tre memfida juna frau'lino de dekkvin jaroj; "g'is tiam vi devus peni toleri min."

Framton Nuttel klopodis diri la g'ustan decaj'on kiu sufic’e flatus la nunan nevinon sen malrespekti la onklinon kiu venos.

Private, li dubis pli ol iam ajn, c’u tiuj formalaj vizitoj al sinsekvo da absolutaj fremduloj multe helpus pri la nerva sanigo kiun li bezonus sperti.

“Mi komprenas kiel estos,” lia fratino diris kiam li preparis sin por migri al tiu rurala retreto; “vi kas’os vin tie kaj ne parolos al ec' unu personon, kaj viaj nervoj fartos pli malbone ol iam ajn de malgajumo. Mi simple donos al vi leterojn konatigajn por c’iuj homoj kiujn mi konas tie. Iuj el ili, lau’ mia memoro, estis tre afablaj.

Framton miris, c’u Frau’lo Sappleton, la sinjorino al kiu li prezentos unu el la leteroj konatigaj apartenas al la afablaj.

“C’u vi konas multajn homojn c’i tie?” demandis la nevino, kiam s’i jug’is, ke ili jam sufic’e silentumis.

“Preskau' neniun, diris Framton. “Mia fratino log’is c’i tie, c’e la rektorejo, vi scias, proksimume antau’ kvar jaroj, kaj s’i donis al mi leterojn konatigajn por iuj el la homoj c’i tie."

Li faris la lastan komenton kun tono de aparta bedau’ro.

“Do, vi konas preskau’ neniom pri mia onklino?” probis la memfida frau’lino. “Nur s’iajn nomon kaj adreson,” konfesis la vizitanto. Li scivolis c’u Sinjorino Sappleton edzas au' vidvinas. Nedifinebla io pri la c’ambro s’ajnis sugesti, ke viro log’as c’i tie.

“S’ia granda tragedio okazis precize antau’ tri jaroj,” diris la infanino; “tio estus post kiam via fratino estis c’i tie.”

“S’ia tragedio?” demandis Framton; ial, en tiu ripozigema kampa loko, tragedioj s’ajnas malkonvenaj.

“Eble vi scivolas, kial ni tenas tiun fenestron aperta dum oktobra posttagmezo,” diris la nevino, indikante grandan Francan fenestron*, kiu apertas al gazeno.

“Estas tre varmete por la sezono,” diris Framton; “sed, c’u la fenestro rilatas al la tragedio?:

“Elen, tra tiu fenestro, antau’ tri jaroj precize, s’ia edzo kaj s’iaj du junaj fratoj iris for por ilia tago da pafado. Ili neniam revenis. Kiam ili transiris la erikejon al ilia favora galinago-pafejo, ili c'iuj englutig’is en perfida peco de marc’o. Estis tiu terura malseka somero, vi scias, kaj lokoj sekuraj dum aliaj jaroj ekkolapsis sen aviso. Iliaj korpoj neniam trovig’is. Tio estis la terura parto.” Nun la voc’o de la infanino perdis la memfidan kvaliton kaj ig’is hezite homa. “Kompatinda Onklino c’iam pensas, ke ili revenos iatage, ili kaj la eta bruna spanielo kiu perdig’is kun ili, kaj mars’os enen c’e tiu fenestro lau’ kutimo. Tio estas kial la fenestro tenatas aperta chiu-vespere g’is jam estas krepusko. Kompatinda kara Onklino, s’i ofte rakontis al mi kiel ili eliris, s’ia edzo kun lia blanka akvoimuna palto sur lia brako, kaj Ronnie, s’ia plej juna frato, kantante ‘Bertie, kial vi saltetas?’ lau' sia kutimo por moketi s’in, c’ar s’i diris, ke tio c’agrenas s’in. C’u vi scias, ke, foje dum senmovaj, kvietaj vesperoj kiel la nuna, mi preskau’ havas hirtiga prognozon, ke ili mars’os enen tra tio fenestro--”

S’i ekhaltis kun eta tremo. Estis mals’arg’o al Framton kiam la onklino c’irkau’hastis en la c’ambron kun kirlaj'o de pardonpetoj pri la tardo de s’ia apero.

“Mi esperas, ke Vera distradis vin?” s’i diris.

“S’i tre interesadis,” diris Framton.

“Mi esperas, ke vi ne g’enig’as pri la aperta fenestro,” diris Sinjorino Sappleton vigle; “mia edzo kaj fratoj revenos hejmen rekte de pafado, kaj ili c’iam envenas per tiu irejo. Ili c’asis galinagojn en la marc’o hodiau’, do ili faros kompletan malpuraj’on sur miaj kompatindaj tapis’oj. Tiel lau' viroj, c’u ne?”

S’i galimatiis gaje pri la pafado kaj la manko de birdoj kaj la s’ancoj por kapti anasojn en la vintro. Al Framton c’io estis efektive horora. Li faris urg’an sed nur parte sukcesan klopodon direkti la paroladon al malpli makabra temo. Li rimarkis, ke lia gastigantino donadis al li nur fragmenton de s’ia atento, kaj s’ia okuloj konstante forvagis preter li al la aperta fenestro kaj la fora gazeno. Certe estis bedau’rinda koincido, ke li vizitas je tiu tragika datreveno.

“La kuracistoj inter-konsentas ordoni al mi plenan ripozon, mankon de mensa ekscito kaj la evito de c'ia ajn perforta fizika ekzerco.” anoncis Framton, kiu kredis la sufice disvastigitan iluzion, ke absolutaj fremduloj kaj hazardaj konatoj dezirus la plej etan detalon pri siaj malsanoj kaj feblaj'oj, pri la kau'zo kaj sanigo. “Pri la afero de dieto ili ne tiom inter-konsentas,” li dau’rigis.”

“Ne?” diris Sinjorino Sappleton, en voc’o kiu j’us anstatau'is oscedon je la lasta momento. Tiam s’i subite eklumig’is en viglan atenton-- sed ne al la parolado de Framton.

“Finfine, ili alvenas!” s’i kriis. “Lau’e por teo, kaj ili ja s’ajnas kvazau' ili estas kota g’is la okuloj.

Framton ete tremetis kaj turnis sin al la nevino kun ekrigardo intencita komuniki simpatian komprenon. La infanino fiksrigardis tra la aperta fenestro kun stupora hororo en s’iaj okuloj. En frosta s’oko de sennoma timo Framton svingis gire en sia seg’o kaj rigardis en la saman direkton.

En la profundig'anta krepusko tri figuroj mars’adis trans la gazeno al la fenestro. Ili ciuj portis pafilojn sub iliaj brakoj, kaj unu el ili estis krome s'argi'ita de blanka palto trans liaj s’ultroj. Laca bruna spanielo restis apude c’e liaj kalkanoj. Silente ili proksimig’is al la domo, kaj tiam rau’ka juna voc’o c’antis el la krepusko: “Mi diris, Bertie, kial vi saltetas?”

Framton ekprenis freneze liajn stangon kaj c’apelon; la vestibla pordo, la gruza alirvojo, kaj la antau’a baril-pordo estis malklare rimarkitaj fazoj de lia impeta retiro. Biciklisto venante lau’ la vojo devis hasti en la heg’on por evadi tujan kolizion,

“Jen, ni estas c’i tie, mia kara,” diris la tenanto de la blanka pluvmantelo (Mackintosh), venante tra la fenestro, “meze kota, sed la pleja parto sekas. Kiu estis tio, kiu ekkuris elen kiam ni alvenis?”

"Tre eksterordinara viro, Sinjoro Nuttel,” diris Sinjorino Sappleton; “li nur povus paroli pri siaj malsanoj, kaj ekrapidis for sen unu vorto adiau’a au’ pardonpeta kiam vi alvenis. Oni pensus, ke li vidis fantomon.”

“Mi supozas, ke g'i estis la spanielo,” serene diris la nevinon; “li diris al mi, ke li havas hororon pri hundoj. Unfoje, li c’asig’is en tombejon ie lau’ la riverbordoj de la Gango far amaso de pariaj hundoj, kaj devis tranokti en nove fosita tombo kun la bestoj knarantaj kaj ridetantaj kaj s’au’mantaj apenau’ super li. Tio sufic’as por kau’zi iun ajn perdi la kurag’on.”

Romano je mallonga aviso estis s’ia fako.

Fino

*Franca-fenestro estas ja pordo.

Elangligis Jack Wilson
~

Eveline by James Joyce in Esperanto

~
Eveline
el Dublinanoj
far James Joyce

Sidante c'e la fenestro s'i spektadis la vesperon invadi la avenuon. S'ia kapo sin klinis kontrau' la fenestrajn kurtenojn kaj en s'iaj naztruoj estis la odoro de polva kretono. S'i lacis.
Ne multaj personaj preterpasis. La viro el la lasta domo pasis hejmen; s'i au'dis liajn pas'ojn klakadi lau' la betona pavimo kaj, poste, knari sur la cindra vojo antau' la novaj rug'aj domoj; iam tie estis kampo en kiu ili kutimis ludi c'iuvespere kun la infanoj de aliaj homoj. Poste, viro el Belfasto ac'etis la kampon kaj tie konstruis domojn - ne kiel iliaj etaj brunaj domoj, sed helajn brikajn domojn kiuj havas brilajn tegmentojn. La infanoj de la avenuo iam ludadis kune en tiu kampo - tiuj de la familio Devine, la familio Water, la familio Dunn, eta Keogh, la kriplulo, s'i kaj s'iaj fratoj kaj fratinoj. Ernest, tamen, neniam ludis: li estis tro matura. S'ia patro ofte elc'asis ilin el la kampo hejmen per lia prunelarba stango; sed, kutime, eta Keogh postenis klaksone** kaj ekkriis kiam li ekvidis s'ian patron veni. Tamen tiu tempe ilis'ajnis estinta sufic'e felic'a. Tiam, s'ia patro ne estis tro malbona; kaj krome, s'ia patrino estis viva. Tio estis antau'longe; s'i kaj s'iaj fratoj kaj fratinoj plenkreskig'is; s'ia patrino estis morta. Tizzie Dunn ankau' estis morta, kaj la familio Water reiris al Anglujo. C'io s'ang'as. Nun s'i foriras kiel la aliaj, forlasas s'ian hejmon.
Hejmo! S'i pririgardis la c'ambron, revidi c'iujn konatajn objektojn kiujn s'i senpolvigis unufoje semajne dum tiom multaj jaroj, scivolante el kie en la mondo venis tuta tiu polvo. Eble s'i ne denove vidus tiujn konatajn objectojn de kiuj s'i neniam imagis, esti disigita. Kaj ankorau' dum ciuj tiuj jaroj s'i neniam malkovris la nomon de la sacerdoto kies flavig'inta fotografaj'o pendis sur la muro super la rompita harmonumo apud la kolora presita bildo pri la promesoj donitaj al la Benita Margaret Mary Alacoque. Li estis lerneja amiko de s'ia patro. Kiam ajn li montras la fotografaj'on al visitanto, s'ia patro montris g'in kun senceremonia vorto:
"Li nun estas en Melbourne."
S'i jam konsentis foriri, forlasi la hejmon. C'u tio estis sag'a? S'i klopodis pesi ambau' flankojn de la afero. En s'ia hejmo, tamen, s'i havis s'irmon kaj mang'aj'on; c'irkau' s'i, s'i havis kiujn s'i konis dum la tuta vivo. Kompreneble, s'i devis forte labori kaj hejme kaj komerce. Kion ili dirus pri s'i c'e la Vendejoj kiam ili malkovros, ke s'i forkuris kun ulo? Dirus, ke s'i estis malsag'ulino, eble; kaj s'ia posteno plenig'us per reklamo. Sinjorino Gavan felic'ig'us. S'i c'iam kontrau'is s'in, aparte kiam ajn oni au'skultas.
"Sinjorino Hill, c'u vi ne rimarkas, ke tiuj damoj atendas?"
"Viglig'u, Sinjorino Hill, mi petas."
S'i ne plorus multajn larmojn c'e foriro de la Vendejoj.
Sed c'e s'ia nova hejmo, en fora lando nekonata, ne estus tiel. Tiam s'i edzinig'us - s'i, Eveline. Tiam homoj traktus s'in honore. S'i ne estus traktata kiel s'ia patrino estis. Ec' nun, kvankam s'i havis pli ol deknau' jaronjn, s'i fojfoje sentis s'in je risko de la violento de s'ia patro. S'i sciis, ke tio donis al s'i la palpiticiojn. Dum ili plenkreskadis, li neniam atakis s'in kiel li atakis Harry kaj Ernest, c'ar s'i estis knabino, sed poste, li komencis minaci s'in kaj diri, kion li faros al s'i, nure por la bono de s'ia mortinta patrino. Kaj nun s'i havis neniun s'in s'irmi. Ernest estis morta kaj Harry, estanta en la preg'eja dekora komerco, estis preskau' c'iam ie en la kamparo. Krome, la sens'ang'a kverelo pri mono sabate nokte komencis netolereble s'in lacigi. S'i c'iam donis s'ian tutan salajron - sep s'ilingojn - kaj Harry c'iam sendis kiom li povis, sed la g'eno estis, eligi iom ajn monon el s'ia patro. Li diris, ke s'i mals'paras la monon, ke s'i ne havas kapon, ke li ne donus al s'i sian peze akiritan monon j'eti dise lau' la stratoj, kaj multon pli, c'ar li kutime estis sufic'e malbone je sabate nokte.

Tamen, li donis al s'i la monon kaj demandis, c'u s'i intencas ac'eti mang'aj'on por dimanc'a vespermang'o. Tiam s'i devis rapidi ele kiel eble rapide kaj fari la mang'aj'butikumon, tenante forte s'ian nigran ledan sakon en la mano dum s'i kubutumis tra la homamaso, kaj malfrue revenante hejmen s'arg'ata de sia provianto. S'i havis fortan laboron teni la domon en ordo kaj certigi, ke la du junaj infanoj, por kiuj s'i estis responsa, regule venas al lernejo, kaj regule ricevas siajn mang'ojn. Estis malfacila laboro - malfacila vivo - sed, nun ke s'i forirontis, s'i ne trovis sian vivon tute maldezirinda.
S'i eksplorontas alian vivon kun Frank. Frank estis tre afabla, vireca, bonkora. S'i foriros kun li en la nokt-boato por esti lia edzino kaj log'i kun li en Buenos-Ajreso, kie li havas hejmon atendantan por s'i. G'isoste s'i memoris la unuan fojon, ke s'i vidis lin; li log'is en domo c'e la c'efa vojo kie s'i kutime vizitis. Tio S'ajne estis antau' kelkaj semajnoj. Li staris c'e la barilo, kun lia pinta c'apeto pus'ita dorsen sur lia kapo kaj lia hararo malarang'ita dorsen super vizag'o bronza. Tiam ili sin konatig'is. Li rendevuis kun s'i ekster la Stores c'iuvespere eskorti s'in hejmen. Li prenis s'in por spekti "La Boheman Virinon" kaj s'i sentis sin ekzaltita sidante kun li en nekutima parto de la teatro. Li terure s'atemis muzikon kaj kantis iomete. Homoj sciis, ke ili amindumadis, kaj, kiam li kantis pri la junulinjo kiu amas matroson, s'i c'iam sentis sin agrable konfuzita. Li kutime lude nomis s'in Poppens. Unue, s'i ekscitis, c'ar s'i havas karulon, kaj poste s'i komencis s'ati lin. Li havis rakontojn pri foraj landoj. Li komencis kiel ferdek-laboristo po pundo monate sur s'ipo de la Allan-a Linio foriranta al Kanado. Li diris al s'i la nomojn de la s'ipoj en kiuj li estis matroso kaj la nomojn de la apartaj militservoj. Li veladis tra la Magelana Markolo kaj li diris rakontojn pri la teruraj Patagonianoj. Li estis falinta sur liajn piedojn en Buenos-Ajreso, li diris, kaj venis al la malnova lando nur por ferio. Kompreneble, s'ia patro malkovris la amaferon kaj malpermesis, ke s'i parolu kun li.
"Mi konas tiajn matrosajn ulojn," li diris.
Unu tagon li kverelis kun Frank kaj post tio s'i devis kas'e kunveni kun s'ia amanto.
La vespero profundig'is en la avenuo. La blanko de du leteroj en s'ia sino malklarig'is. Unu estis al Harry; la alia estis al s'ia patro. Ernest estis s'ia favorito, sed s'i ankau' s'atis Harry. S'i rimarkis, ke s'ia patro lastatempe ig'adis maljuna; li sentus s'ian mankon. Foje li povus esti tre afabla. Nelonge antau'e, kiam s'i estis litmalsana dum tago, li legis al s'i fantoman rakonton kaj faris toaston por s'i c'e la fajro. Alian tagon, kiam ilia patrino vivis, ili iris por pikniko al la Hill* de Howth. S'i memoris, ke s'ia patro portis la c'apon de la patrino por ridigi la infanojn.
S'ia tempo elc'erpig'adis, sed s'i dau'rigis sidi c'e la fenestro, klinigi sian kapon kontrau' la fenestra kurteno, enspiri la odoron de polva kretono. Malsupre for en la avenuo s'i povis au'di stratgurdon ludi. S'i konis la kanton. Strange, ke g'i venus en tiu aparta nokto memorigi s'in pri la promeso al s'ia patrino, s'ia promeso teni la hejmon kun tiom longe kiom s'i povas. S'i memoris la lastan nokton de la malsano de s'ia patrino; s'i estis, denove, en la sufoka malluma c'ambro c'e la alia flanko de la koridoro kaj de ekstere s'i au'dis melankolian kanton de Italio. La gurdisto ordonig'is foriri, kaj donig'is je sespenco. S'i memoris sian patron s'turmi re en en la malsan-c'ambron dirante:
"Damnitaj Italoj! Venantaj transen c'i tien!"
Dum s'i meditis, la mizera vizio pri la vivo de s'ia patrino metis sorc'on sur la absolutan fundon de s'ia esto - tiu vivo de ordinaraj sinoferoj c'esanta en fina frenezo. S'i tremis kiam s'i denove au'dis la voc'on de s'ia patrino konstante diri kun malprudenta insisto:
"Derevaun Seraun! Derevaun Seraun!"
S'i starig'is en subita impulso de teruro. Escapi! S'i devas eskapi! Frank savus s'in. Li donus al s'i vivon, eble ankau' amon. Sed s'i deziris vivi. Kial s'i devus esti malfelic'a? S'i havis rajton je felic'o. Frank prenus s'in en liajn brakojn, faldus s'in en liajn brakojn. Li savus s'in.

S'i staris inter la s'ancela homamaso en la stacidomo c'e la Norda Muro. Li tenis s'ian manon kaj s'i sciis, ke li parolas al s'i, dirante ion pri la vojag'o denove kaj denove. La stacidomo plenis je soldatoj kun bruna bagag'o. Tra la larg'aj pordoj de la s'edoj s'i ekvidis la nigran mason de la boato, albolardigita c'e la kaja muro, kun lumaj lukoj. S'i nenion respondis. S'i sentis s'ian vangon palig'i kaj malvarmig'i kaj, en labirinto de aflikto, s'i preg'is al Dio ke li s'in direktu, montru al s'i tion kio estus s'ia responso. La boato blovis longan funebran fajfon en la nebuleton. Se s'i irus, morgau' s'i estus sur la maro kun Frank, vapor-iranta al Buenos-Ajreso. Ilia pasaj'o estis rezervita. C'u s'i ankorau' povus retirig'i malgrau' c'io kion li faris por s'i? S'ia aflikto vekis en s'ia korpo nau'zon kaj s'i movadis la lipojn en silenta fervora preg'o.

Sonorilo sonoregis sur s'ia koro. S'i sentis li ekpreni s'ian manon:
"Venu!"
C'iuj maroj de la mondo kras'adis c'irkau' s'ia koro. Li estis tiranta s'in en ilin: li dronus s'in. S'i tenegis per ambau' manoj c'e la fera manapogilo.
"Venu!"
Ne! Ne! Ne! Estis neeble. S'iaj manoj kroc'is la feron freneze. Inter la marojn s'i sendis krion de angoro.
"Eveline! Evvy!"
Li rapidis preter la barilon kaj vokis al s'i sekvi. Li estis alkriata, ke li pluiru, sed li ankorau' vokis al s'i. S'i frontis sian blankan vizag'on kontrau' lin, pasiva, kiel senhelpa besto. S'iaj okuloj donis al li nenion signon de amo nek de adiau' nek de rekono.

*Hill=monteto
**klaksono=hupo (slango)


Elangligis Jack Wilson

Ligiloj al la angla versio:

http://www.classicreader.com/read.php/sid.6/bookid.345/

au'

http://www.bibliomania.com/0/0/29/63/frameset.html
~

This is Just to Say by William Carlos Williams, in Esperanto

~
C'Tiu Estas Nur Diri

de William Carlos Williams

Mi mang'is
la prunojn kiuj estis en
la glaciujo
kaj kiujn
vi probable konservadis
por matenmang'o
Pardonu min
ili estis bongustegaj
tiel dolc'aj
kaj tiel malvarmaj

Elangligis Jack Wilson
~

Araby by James Joyce, in Esperanto

ARABY
de James Joyce
[el Dublinanoj]

La strato Norda Richmond, estanta blinda, estis kvieta strato krom je la horo kiam la Lernejo de la Kristanaj Monah'oj (Christian Brothers' School) liberigis la knabojn. Nelog'ata domo kiu enhavis du etag'ojn staris c'e la blinda fino, apartigita de siaj najbaroj en kvadrata grundo. La aliaj domoj en la strato, konsciaj pri la decaj vivoj en si, rigardadis unu al la aliaj per brunaj, neperturbeblaj vizag'oj.

La antau'a log'anto de nia domo, sacerdoto, mortis en la malantau'a salono. Aero, moska pro longtempa enfermiteco, pendig'is en c'iuj c'ambroj, kaj la mals'par-c'ambro malantau' la kuirejo estis pris'utita per maljunaj senutilaj paperoj. Inter c'i tiuj mi trovis malmultajn paperkovritajn librojn, la pag'oj de kiuj estis buklaj kaj malseketaj: The Abbot, (La Aboto,) de Walter Scott, The Devout Communicant, (La Pia Komuniig'anto,) kaj The Memoirs of Vidocq. (La Memoraj'o de Vidocq.) Mi pleje s'atis tiun lastan c'ar g'iaj folioj flavis. La sovag'a g'ardeno malantau' la domo enhavis centran pomarbon kaj kelkajn senorde disajn arbedojn, sub unu el kiuj mi trovis la rustan bicikletan pumpilon de la mortinta log'anto. Li estis tre sindonema sacerdoto; en sia testamento li jam dotis tutan sian monon al institucioj kaj la meblaron de sia domo al la fratino.
Kiam la mallongaj tagoj de vintro alvenis, krepusko falis antau' ol ni jam mang'is la vespermang'ojn. Kiam ni kunvenis en la strato la domoj sombrig'is. La spaco de la c'ielo supre havis la koloron de c'iamvaria violo kaj al tio la lumigiloj de la strato levis siajn feblajn lanternojn. Nin pikis la malvarma aero kaj ni ludis g'is niaj korpoj lumetis. Niaj krioj eh'adis en la silenta strato. La kariero de nia ludo veturigis nin tra la mallumaj, kotaj vojetoj malantau' la domoj, kie ni trairis la praan krucpafadon de la sovag'aj triboj de la dometoj, al la postaj pordoj de la mallumaj gutantaj g'ardenoj kie odoroj levig'is el la cindraj kavetoj, al la mallumaj odoraj stabloj kie koc'ero glatigis kaj kombis la c'evalon au' skuis muzikon el la bukita jungilaro. Kiam ni revenis straton, lumo de la kuireja fenestro jam plenigis la areojn. Se mia onklo vidig'is c'irkau'irante la angulon, ni kas'is nin en la ombro g'is ni vidis lin sekure endomig'inta. Au' se la fratino de Mangan elvenis sur la pordan sojlon por alvoki la fraton veni enen por ties teo, de nia ombrejo ni spektis s'in pririgardi la straton de supre g'is malsupre. Ni atendis scii c'u s'i restos kaj se s'i restis, ni forlasis nian ombrejon kaj rezignacie mars'is g'is la s'tupoj de Mangan. S'i atendadis nin, kun sia figuro difinita de la lumo tra la duonmalfermita pordo. S'ia frato c'iam incitetis s'in antau' ol li obeis, kaj rigardinte s'in mi staris apud la apogiloj. S'ia robo svingig'is kiam s'i movis sian korpon, kaj la mola s'nuro de s'ia hararo ekskuig'adis flank-al-flanke.
Matene mi kas'is min sur la planko en la antau'a salono rigardante s'ian pordon. La rulkurteno tiritis malsupren g'is proksimume unu colo de la sojlo tiel ke oni ne povis min vidi. Kiam s'i eliris sur la pordan sojlon mia koro eksaltis. Mi alkuris la koridoron, ekprenis miajn librojn kaj s'in sekvis. Mi tenis s'ian brunan figuron c'iam videbla kaj, kiam ni alvenis proksime al la punkto kie niaj vojoj apartig'is, mi rapidigis mian pas'adon kaj s'in pasis. Tio okazis matenon post mateno. Mi neniam alparolis s'in, krom per kelkaj surfacaj vortoj, sed tamen s'ia nomo estis kiel alvoko al tuta mia fola sango.

La imago de s'i akompanis min ec' en lokoj la plej malagrablaj por amindumo. Sabaton vespere kiam mia onklino iris ac'etumi, mi devis iri porti iujn el la pakoj. Ni mars'is tra la kurbantaj stratoj interpus'ate de ebriaj viroj kaj marc'andantaj virinoj, inter la malbenoj de laboristoj, la stridaj litanioj de vendejo-knaboj kiuj staradis garde apud la bareloj kiuj enhavis porkovangojn, la naza c'antado de stratkantistoj kiuj kantis , (canto kiel mar-canto au' kunvenu-kaj-au'slkultu…) pri O'Donovan Rossa**, au' balado pri la afliktoj en la patrujo. Tiuj bruoj arig'is en unu sensaj'on pri vivo por mi: mi imagis, ke mi portadas mian kalikon sekure tra svarmo da malamikoj. S'ia nomo eksaltis al miaj lipoj fojfoje en strangaj preg'oj kaj lau'doj kiujn mi mem ne komprenis. Miaj okuloj ofte plenis je larmoj (mi ne povis diri kial) kaj foje inundo el mia koro s'ajnis vers'ig'i elen en mian sinon. Mi malmulte pensis pri la estonteco. Mi ne sciis c'u mi iam alparolus s'in a'u ne, au', se mi alparolis s'in, kiel mi povus diri al s'i pri mia konfuzita adoro. Sed mia korpo estis kiel harpo kaj s'iaj vortoj kaj gestoj estis kiel fingroj kurantaj sur la dratoj.

Unu vesperon mi iris en la postan salonon en kiu la sacerdoto mortis. Estis malluma pluva vespero kaj estis nenia sono en la domo. Tra unu el la rompitaj vitroj mi au'dis la pluvon incidi sur la teron, la subtilajn senc'esajn pinglojn el akvo ludadi en la akvozaj bedoj. Iu fora lumigilo au' lumita fenestro glimis malsupre de mi. Mi dankemis, ke tiel malmulte mi povas vidi. C'iuj miaj sensoj s'ajnis deziri sin vuali kaj, sentante ke mi estas forglitonta disde tiuj, mi premis la polmojn de miaj manoj g'is ili tremis, multfoje murmurante: "O amo! O amo!".
Finfine, s'i parolis al mi. Kiam s'i adresis la unuajn vortojn al mi, mi estis tiel konfuzita, ke mi ne sciis kion respondi. S'i demandis min, c'u mi iros al Araby. Mi forgesis, c'u mi respondis jese au' nee. Tio estus grandioza bazaro; s'i diris, ke s'i amus iri.

--Kaj kial vi ne povos? Mi demandis.

Dum s'i parolis s'i girigis arg'entan braceleton ronde kaj ronde c'irkau' la pojno. S'i ne povos iri, s'e diris, c'ar okazos retretkunig'o dum tiu semajno c'e s'ia monah'inejo. S'ia frato kaj du aliaj knaboj batalis por siaj c'apoj, kaj mi solis c'e la apogreloj. S'i tenis unu el la pikiloj, inklinante sian kapon al mi. La lumo de la lumigilo kontrau' nia pordo kaptis la blankan kurbon de s'ia kolo, lumigis la hararon kiu tie kus'is kaj, falante, lumigis s'ian manon sur la apogrelo. G'i falis trans unu flanko de s'ia robo kaj kaptis la blankan borderon de subjupo, apenau' videblan dum s'i staris trankvile.

--Estas bone por vi, s'i diris.

--Se mi iros, mi diris, mi alportos al vi ion.

Kiom sennombraj malsag'aj'oj rubigis miajn vekajn kaj dormajn pensojn post tiu vespero! Mi esperis ekstermi la tedajn intervenajn tagojn. Mi ribelis kontrau' la laboro de lernejo. Nokte en mia dormc'ambro kaj tage en la klasc'ambro imago pri s'i venis inter min kaj la pag'on kiun mi klopodis legi. La silaboj de la vorto Araby* vokig'is al mi tra la silento en kiu mia animo luksis kaj sorcis orientan c'armon sur min. Mi petis permeson iri al la bazaro sabaton nokte. Mia onklino surprizig'is, kaj esperis, ke tio ne estas ia framasona afero. Mi respondis al malmultaj demandoj en la klaso. Mi spektis la vizag'on de mia majstro transiri de afablemo al severeco; li esperis, ke mi ne komencas maldiligenti. Mi ne povis kunvoki miajn vagadajn pensojn. Mi apenau' havis ajnan paciencon por la serioza laboro de la vivo kiu, c'ar g'i staris inter mi kaj mia deziro, s'ajnis al mi kiel infanludo, malbela monotona infanludo.

Sabaton matene mi memorigis mian onklon, ke mi deziras iri al la bazaro en la vespero. Li serc'baraktis c'e la koridora tablo, serc'ante la c'apel-brosilon, kaj respondis al mi abrupte.

--Jes, knabo, mi scias.

C'ar li estis en la koridoro mi ne povis eniri en la antau'an salonon kaj kus'i c'e la fenestro. Mi foriris la domon en malbona humoro kaj mars'is malrapide cele al la lernejo. La aero estis senkompate kruda kaj mia koro jam feblig'is al mi.
Kiam mi revenis hejmen por c'efmang'o mia onklo ankorau' ne estis hejme. Tamen estis frue. Mi sidis rigardante horlog'on dum iom da tempo kaj, kiam g'ia tiktakado komencis g'eni min, mi eliris el la c'ambro. Mi grimpis sur la s'tuparo kaj gajnis la supran parton de la domo. La altaj, malvarmaj, malplenaj, malgajaj c'ambroj liberigis min kaj mi iris de c'ambro al c'ambro kantadante.Tra la antau'a fenestro mi vidis miajn kamaradojn ludantaj malsupre en la strato. Iliaj krioj atingis min malfortig'ataj kaj malklaraj kaj, inklininte mia frunton kontrau' la malvarman vitron, mi rigardis transen al la malluma domo en kiu s'i log'is. Eble mi staris tie por unu horo, vidante nenion krom la brun-vestitan figuron montritan de mia imagado, diskrete de la lamplumo tus'itan j'e la kurbita kolo, j'e la mano sur la apogreloj kaj j'e la bordero sub la robo.

Kiam mi denove revenis malsupren mi trovis Sinjorinon Mercer sidanta c'e la fajro. S'i estis maljuna, babilema virino, vidvino de lombardisto, kiu kolektis uzitajn pos'tmarkojn por ia pia celo. Mi devis elteni la klac'on c'e la te-tablo. La mang'o longig'is g'is pli ol horo kaj mia onklo ankorau' ne venis. Sinjorino Mercer staris por foriri: s'i bedau'ris, ke s'i ne povas atendi plu, sed estis post la oka kaj s'i ne volis esti ekstere malfrue, c'ar la nokta aero estis malbona por s'i. Kiam s'i foriris mi komencis mars'i tien-reen en la c'ambro pugnante la manon. Mia onklino diris:

--Mi timas, ke vi eble prokrastos vian bazaron en c'i tiu nokto de Nia Majstro.
Je la nau'a horo mi au'dis la s'losilon de mia onklo en la koridora pordo. Mi au'dis lin parolanta al si kaj mi au'dis la koridor-tablon s'anceli kiam g'i ricevis la pezon de lia surtuto. Mi povis interpreti tiujn signojn. Kiam li estis duonfininta sian c'efmang'on mi petis, ke li donu al mi la monon por iri al la bazaro. Li estis forgesinta.

Elanglig'is Jack Wilson